zaterdag 30 maart 2024

Noorderlicht - Mariska Overman

Een huiveringwekkend plot dat drijft op ethische vragen !


Een tocht met een zeilschip langs de noordelijkste fjorden van Noorwegen is een onweerstaanbaar idee! Je laten verrassen door klauwende zeearenden, water spuitende potvissen, hermetische duisternis, priemende sneeuwtoppen en, met wat geluk, het poollicht, staat op het verlanglijstje van iedereen die in 'Noorderlicht' aan boord gaat. Hoewel... helemaal bovenaan de 'bucket list' van het viertal dat mekaar kent van een literair forum, bevindt zich een erg lugubere wens: via een consensus bepalen wie van de passagiers vermoord zal worden en het verdict ook uitvoeren!

Bij het bedenken van dit ongewone plan heeft het lezende viertal zich laten leiden door Raskolnikov, de hoofdfiguur uit 'Misdaad en straf' van Fjodor Dostojevski. Vanuit een moreel superioriteitsgevoel vermoordt de kansarme student uit Petersburg een woekeraarster. 'Schuld en boete', de oudere titel van deze klassieker, sluit beter aan bij het gewaagde draaiboek van de forumleden. Zij breken hun hoofd over het eventuele schuldgevoel waarmee ze achteraf zouden moeten leven. Raskolnikov kwijnde weg onder die gewetenslast.

Maar wat is precies schuld? Zijn alle complotberamers schuldig of alleen de uitvoerder van de moord? Kun je onschuldig zijn en je toch schuldig voelen? Kun je schuldig zijn en je niet schuldig voelen? Zijn er gradaties in schuld?

Terwijl deze en andere vragen door het hoofd spoken van de samenzweerders, gaat de tijd steeds meer dringen en groeit het onderlinge wantrouwen. Mist Frodo een ethische meetlat? Of is de knappe vikingkop van Magnus in staat tot grensoverschrijdend denken en misschien handelen? En hebben de twee vrouwen, Noor en Katja, uiteindelijk meer empathisch vermogen?
'In boeken leest men altijd van alles in de ogen. Maar ik las niets', zegt een vertwijfelde Noor.

Na lang wachten en ongeduldig zijn mogen de passagiers zich verliezen in het spectaculaire noorderlicht. Vroeger werd dit licht als een voorteken van oorlog en dood gezien... Is dit het voorspel van een grimmige ontknoping?
'Noorderlicht' is een poëtisch en bezwerend verhaal waarin uitzonderlijke schoonheid en gruwelijke ontsporing elkaar ontmoeten. Dichter bij hemel en hel, bij leven en dood, kun je niet komen.

Mariska Overman heeft ons verwend met een ★★★★★ denkoefening!