Karel de Grote - Dick Harrison

De keizer die het West-Romeinse Rijk 

weer op de kaart zette !

'De monarchale tradities 

die de hele middeleeuwen gingen kenmerken... 

zouden ondenkbaar zijn geweest 

zonder de alliantie tussen koning en kerk.'        

Hoe verder je teruggaat in de tijd, hoe schaarser en onbetrouwbaarder de historische bronnen doorgaans zijn. Dat heeft ook Dick Harrison ervaren toen hij dit behapbare boek(je) over de Merovingers en Karel de Grote schreef. Had Karel Martel in 732 of 734 de slag tegen de Moren gestreden? En boekte hij de eindoverwinning in Poitiers of was het in Tours? Waar en wanneer werd Karel de Grote geboren? Werd hij in Aken of in Luik op de wereld gezet? En welke symbolische functie had hij in gedachten toen hij de troon ontwierp voor de Akense hofkapel? Gelukkig spelen dit soort vraagtekens slechts een rol in de marge van deze geschiedenisbladzijden. Houvast heeft Dick Harrison gevonden bij Einhard, geleerde en dienaar van Karel de Grote, die een biografie aan zijn meester heeft gewijd. 

Karel maakt indruk
Nadat Pepijn de Korte in 751 de Merovingische dynastie omver had geworpen, was de weg vrijgemaakt voor zijn zoon Karel. Deze doelgerichte en efficiënt handelende koning slaagde erin om het al betekenisvolle rijk van zijn voorgangers aanzienlijk uit te breiden. Succesrijke veldtochten brachten hem naar de Saxen en de Friezen en naar Slavische volkeren in wat nu Tsjechië, Kroatië, Hongarije, Bulgarije... heet. Alleen de stugge Basken plooiden niet. Sterker nog, zij vielen de achterhoede van het Karolingische leger aan en haalden flink uit.

Bovendien redde de ambitieuze vorst Rome en het pausdom uit de handen van de oprukkende Longobarden. In ruil voor deze dienst plaatste paus Leo III, op Kerstdag van het jaar 800, de keizerskroon op het hoofd van koning Karel. Terwijl de Imperator Romanorum in het Westen gevierd werd, noemde het keizerlijke Constantinopel de Karolinger een usurpator. In het Oosten werd de neus opgehaald voor de Germaanse barbaar die niet kon tippen aan de gecultiveerde Byzantijnen.

Het christendom in de lift 
Vanaf dan mocht Karel zich de gezant van god op aarde noemen, een titel waarmee hij zijn onderdanen nog meer kon imponeren... op voorwaarde dat ze in zijn christelijke ideologie geloofden. Om iedereen in het gareel te krijgen, liet hij in de heidense regio's collectieve dopen organiseren. Wie zich niet schikte, kon de doodstraf krijgen! De door het Vaticaan geïnstitutionaliseerde golf van missionarissen was hem hierbij zeer behulpzaam (zie citaat boven deze tekst). Kerk en staat versterkten elkaar!

Terwijl Karel de Grote voor de ene een oorlogszuchtige, machtsbeluste man was, zien de aanhangers van de verbindende Europese gedachte hem als een inspirator. De waarheid is zelden zwart-wit. Hoewel bloedbaden hem niet vreemd waren, heeft hij voor de eerste Europese bouwstenen gezorgd! Hij was trouwens een degelijke bestuurder die inzette op educatie en zijn erfopvolgers trainde in de taak die hen wachtte. Toch stond in de 9de eeuw de toekomst van Europa niet in de sterren geschreven... zelfs niet voor een monarch die gefascineerd was door astronomie! 

Citytrip Aken?

Wie in de ban is van deze Europese voorvader, kan de Paltskapel in de Akense Kaiser Dom bezoeken. De 1.84m lange keizer ligt er opgebaard in de met goud en zilver belegde Karlsschrein. In de schatkamer van de kathedraal vind je nog meer artefacten uit deze vroegmiddeleeuwse periode. Maar... als je bij de ivoren jachthoorn staat, geloof dan niet dat hij ooit bij Karel heeft gehoord. Voortschrijdend inzicht heeft aangetoond dat het ivoor uit 1000 n.C. dateert. Dat is bijna 200 jaar later dan zijn sterfdag (+/- 814). Wél echt maar helaas overleden is de olifant die de toonaangevende bestuurder ooit als geschenk kreeg van de gezaghebbende kalief van Bagdad! Het spreekt voor zich dat beide expansiedriftige vorsten geen concurrenten van elkaar waren!  

★★★★