Van feodale lappendeken tot multi-cultureel rijk !
Als je reist door Midden- en Oost-Europa of de Balkan, dan kom je voortdurend Habsburgse sporen tegen. Van Krakow tot Lviv, van Bratislava tot Maribor, van Triëst tot Novi Sad en Boedapest. En laten we vooral Wenen niet vergeten, het prestigeuze hart van het rijk waar de opmars van de Ottomanen gestuit werd en West-Europa zo uit de handen van de sultan kon blijven.
De Habsburgers op de kaart en in het raam
Hoewel Rudolf I in de 13de eeuw de Habsburgers aan de macht bracht in het Duits-Roomse Rijk, was hij geen voorvader om héél trots op te zijn. In zijn oorkondes vervalste hij zijn eigen stamboom om zich te kunnen beroepen op een bloedlijn die terugliep tot in de Oudheid. Macht vraagt nu eenmaal om legitimatie. En elke Habsburger droomde van het keizerschap, van de kroon waarvoor je bij de paus in Rome moest aankloppen! Het prestigieuze glas-in-lood raam in de Weense kathedraal toont aan dat latere generaties Rudolfs oplichterij vergeven hebben!
Ook de ethische leefregels van zijn opvolgers waren lang niet altijd om enthousiast over naar huis te schrijven. De kwaliteit was daarvoor te wisselvallig. Het boegbeeld Karel V was een - in zeer beperkte mate - conciliërende vorst, een bestuurder die ging luisteren naar wat de Cortes, het parlement in Castilië, en ook locale raden te vertellen hadden. Andere keizers voerden een ronduit dictatoriaal bestuur.
In naam van een roomse god
De Habsburgse vorsten hadden bovendien een heilig verbond met god, een lijntje naar het oude Rome dat het verdedigen van het roomse christendom tot een absolute prioriteit maakte. Luther werd vogelvrij verklaard, joden, protestanten en moslims werden zwaar vervolgd. De ene vorst was daarbij toleranter (Maximiliaan II) of rabiater (Filips II, Ferdinand II, Leopold II) dan de andere. Uiteindelijk bleek het gemilitariseerde catholicisme niet langer haalbaar!
In de loop van deze duizendjarige geschiedenis werden er uiteraard heel wat oorlogen tegen binnen- en buitenlandse vijanden gevoerd. Naast de gewapende strijd om gebiedsuitbreiding, de Spaanse invasie van de Nederlanden en de daarop volgende Dertigjarige oorlog..., hebben de Habsburgers ook dertig jaar lang militaire conflicten uitgevochten met de Ottomanen.
Aan alle macht komt een einde!
Van een strak gecentraliseerd bestuur was er in het Habsburgse Rijk nooit sprake. Dat had onder meer te maken met het erfrecht waarbij kroongebieden werden verdeeld onder de kinderen. De uitgestrektheid van het rijk was uiteraard een tweede reden. Toch waren het vooral de opkomst van nationalistische stromingen die riepen om natiestaten, samen met de emancipatie van de burgerij, die het keizerlijke gezag in de 19de eeuw ondermijnden. Het verliezen van WOI gaf uiteindelijk de genadeslag aan deze eeuwenoude dynastie!
Voor wie geen honderd jaar meer te leven heeft of over eindeloos veel quality time beschikt, is deze ingekorte versie van Martyn Rady's standaardwerk 'De Habsburgers - De opkomst en ondergang van een wereldmacht' een goed alternatief. Wil je alle ins and outs paraat hebben als je omhoog kijkt naar de tweekoppige adelaar op het dak van de Weense Dom, dan is eenzame opsluiting met de 444 blzn. dikke Rady je lot😉!
★★★★1/2