Vrijuit - Iris de Graaf

Is dit nog thuis? 

'Ik ben een jonge vrouw met een liefde voor dit land
én ik ben journaliste.'

Non fictie boeken die zich spiegelen in de actualiteit, zijn uitermate emotioneel confronterend! Denk aan de verbijsterende verhalen over Oekraïne, de VS, Syrië en het relaas van de Gazaanse journalist Sami Al-Ajrami. Ook Iris de Graaf komt met een onthutsende terugblik op haar tijd als NOS-correspondent in Rusland. Zet je schrap voor een ervaring waarbij werk en leven één worden, verenigd in een dystopisch decor!

Tempo, tempo !

In de ogen van velen is een correspondentschap een afwisselende, boeiende baan met een vet salaris die je bovendien een stuk van de wereld toont. De realiteit stemt daar maar gedeeltelijk mee overeen. Iris is een zzp-er die 24/7 aan de bak moet, altijd te weinig slaapt, hectische dagen beleeft met snel opgenomen reportages en stand-ups voor een ochtend- en avondpubliek, schakelend van het ene tv-programma naar het andere radionieuws en uitstapjes naar de VRT. Daarnaast moet ze zich voortdurend informeren via internationale persbureaus, whatsappjes en push-berichten. En niet te vergeten: haar stem opwarmen als backing vocal van Beyoncé! 

Als op 24 februari 2022 het Russische leger Oekraïne binnenvalt, wordt haar leven een onvervalste achtbaan, jachtig en beangstigend. Op het uitspreken van het woord 'oorlog' staan hoge straffen. De ouderen ondergaan de realiteit met afgezakte schouders, de jongeren weten dat hun relatieve vrijheid voorbij is. Ook Iris wordt verlamd door de militaire censuur die resulteert in zelfcensuur. 'Beetje bij beetje voel ik mezelf op slot gaan,' concludeert ze. Wat is haar journalistieke stem nog waard? 

Repressie

Heel af en toe gaat ze ontstressen in een club waar ze zichzelf even kan verliezen in het snelle voetenwerk van de bachata, een Caraïbische dans die zijn weg naar de wereld vond. Enkele uren later is ze weer de buitenlandse agent/spion die gesponsord wordt door een Westerse overheid. De vrije pers is vogelvrij verklaard, de intimidatie van interviewers en geïnterviewden huiveringwekkend. De geheime dienst laat zijn signatuur zelfs achter in haar woonst en in het NOS-kantoor. Beneden in haar flatgebouw houdt het norse concierge-echtpaar een logboek bij.

Met het verschijnen van de Z-symbolen op petten, armbanden, muren... groeit de dystopische sfeer. Toch blijft Iris zoeken naar nuance. Niet elke Rus is gehersenspoeld. Intussen gaat de agressieve, irrationele retoriek van het Kremlin door. 'Het is alsof ik in een Orwelliaanse realiteit ben terecht gekomen', schrijft de stoere journaliste die nog altijd stand houdt. Toch verraden buikpijn, onpasselijkheid en tranen de permanente aanslag op haar centrale zenuwstelsel. 

Strijdbaar tot het einde

Haar gevoel van eenzaamheid groeit als de steun van het thuisfront afneemt. Bovendien zijn haar ervaringen zo intens en complex dat ze ze niet kan delen met haar intimi. Uit alle hoeken krijgt ze haatberichten en zelfs doodswensen. Russische familieleden noemen haar een verrader van haar oma's moederland. Als uiteindelijk haar veiligheid in het gedrang komt, haalt de NOS Iris terug. Zelfs tijdens haar laatste minuten op Russische bodem, al vastgesjord in de vliegtuigstoel, krijgt ze bezoek van de luchthavenpolitie.  

'Vrijuit' is een verhaal over moed die grenst aan roekeloosheid, over een baan die een missie is, over hardnekkig strijden voor vrijheid en beroepseer. En... over de prijs die je daarvoor betaalt. Frontsoldaten vechten niet alleen in loopgraven! 'Vrijuit' is een overweldigend boek van een journaliste die met hoofd én hart geworteld is in haar tweede thuisland waarnaar ze misschien nooit meer zal kunnen terugkeren. 

★★★★★

 

Lieg nooit - Freida McFadden

 Vroeger is nooit voorbij !

'Ontkenning is een krachtig verdedigingsmechanisme.'

Dat neuroloog Freida McFadden ook een uitstekende psycholoog is, draagt in grote mate bij tot haar succes. Meer nog dan uit eerdere boeken blijkt uit 'Lieg nooit' haar brede interesse voor het brein. Dat haar vader een zielenknijper is, zal hier wellicht niet vreemd aan zijn.

De schaduw van het verleden
In de praktijk van psychiater dr. Adrienne Hale dienen zich patiënten aan met een mentale stoornis zoals narcisme, paranoia of PTSS. Als ze om een onbekende reden verdwijnt, is het gissen naar haar lot. Wanneer enkele jaren later haar gigantisch landhuis op de markt komt, toont rijkeluiszoon Ethan bijzonder veel belangstelling voor deze enorme villa aan het einde van de wereld. Zijn echtgenote Tricia, daarentegen, voelt zich angstig bij de kennismaking met dit huis dat haar verwelkomt met onverklaarbare geluiden, een groot schilderij van de vermiste vrouw en een geheime ruimte vol audio-opnamen van therapeutische sessies. Dit is duidelijk een huis met een verhaal... misschien wel een sinister verhaal!

Een hoofdrol voor de angst
Heel wat thrillerauteurs hebben talloze hoofdstukken, zo niet een half boek, nodig om de spanning op te voeren en de personages met zichzelf en elkaar te laten worstelen. In dat bedje is Freida McFadden nooit ziek! Vanop de eerste bladzijde voel je dat de angst regeert in dit plot. De bestseller die Adrienne vlak voor haar verdwijning schreef heet 'De anatomie van de angst'. Haar cliënten zijn bang voor spoken uit het verleden of imaginaire fantomen uit het heden. Adrienne zelf is bang voor intimiteit. Bovendien wordt ze opgejaagd door een dominante, manipulerende, gestoorde geest. En dan is er nog Tricia die alleen maar weg wil uit deze geheimzinnige omgeving maar helaas gegijzeld wordt door een ongenadige sneeuwstorm. 

Fictie is ook realiteit

De belangrijkste personages van deze schrijfster zijn nooit in te delen in 'goede' en 'slechte'. Omdat we onszelf graag als goed zien, roept de complexiteit, die ze op een overtuigende manier toont, ongemak op. Wij staan niet graag voor spiegels die dwars door ons en anderen heen kijken. Freida's plotspelers passen niet in een doorsnee verhaal dat ons een handvol evasieve momenten bezorgt. Vrouwen zoals Adrienne en Tricia geven aan dat het egocentrisme van mensen tot immoreel gedrag leidt. Als we met open vizier binnen en buiten de horizon kijken, dan moeten we elke dag haar gelijk erkennen!

Dat Tricia en Ethan aan het eind volkomen eerlijk zijn tegenover elkaar, wist hun zonden nog niet uit! Trouwens... nooit meer willen liegen is alleen maar het begin van een ethische levenswandel. Mensen kunnen zichzelf nooit helemaal vertrouwen. Dat heeft Freida's vader, de psychiater, haar vast een keer uitgelegd. Uit de laatste woorden van Tricia blijkt dat ook zij die les geleerd heeft!

★★★★

Wie niet genoeg krijgt van haar grensoverschrijdende karakters, mag zich verheugen op twee nieuwbakken zomeredities: 'De vrouw op zolder' (19.08) en 'De vriend' (09.05).

Afbeelding LAB-uitgevers