Schaduwdorp - Thysia Huisman

 Niemand is onkreukbaar !

'Met drugs kan de duivel de mens verleiden tot zonde.'

Het ingepolderde dorp Urk koestert nog steeds zijn eilandcultuur: een eigen dialect, traditionele rollenpatronen, het vasthouden aan strenge geloofsregels en een ons-kent-ons gemeenschap. In 'Schaduwdorp' heeft Thysia Huisman de gevolgen van het bijbehorende zwijggedrag, binnenskamers én in het publieke leven, op een realistische manier gefictionaliseerd. 

Hoe ver reikt het speelveld?
Net als bij haar debuut put de schrijfster in deze opvolger uit haar ervaringen bij de commerciële televisie. Hoe dicht de gladde, narcistische programmamaker en presentator Marcus Leeflang bij de wereld van de Nederlandse media staat, is voor een buitenstaander moeilijk in te schatten. Maar zolang het verhaal niet ongeloofwaardig wordt, mag een thriller spelen met de grenzen van de werkelijkheid. 

Omdat Marcus wil scoren met spraakmakende uitzendingen zet hij zijn team genadeloos onder druk. Hij stuurt researcher Charlie, die in een vorig leven op Urk woonde, naar het vissersdorp met het dubieuze imago waar ze snel botst op argwaan en een dubbele moraal. Dankzij haar vasthoudendheid en wat journalistiek geluk slaagt ze erin om de gelederen langzaam maar zeker te openen. Als 'million dollar smile-Marcus' zijn 'characters', zoals hij ze noemt, voor de camera haalt, blijken sommige Urkers toch ijdel en dus openhartig te zijn. Wie een vette kluif verdient aan illegale activiteiten, is heel wat minder benaderbaar. Toch is de ambitieuze Charlie niet van plan om toe te geven aan rollende spierballen en een grote bek. 

De plotspelers

Thysia Huisman tekent altijd gelaagde, boeiende personages die de lezer niet loslaten. Niemand wordt geïdealiseerd. Ook de kopsterke, waarheidszoekende Charlie toont haar slinkse kant als haar ego de overhand krijgt. En Marcus kan zijn grillige karakter niet verbergen. Elke dag zet hij een ander gezicht op: charmant, snauwend, intimiderend, chanterend, manipulatief... een man met een spectrumstoornis. Een beetje Trumpiaans zou je kunnen zeggen. Dat hij voortdurend stokken in het hoenderhok gooit en relaties op scherp zet, maakt van hem wel een handige pion in dit schaakspel. 

Ook bij het uitwerken van achtergronden toont deze schrijfster zich attent en bedreven. De hypocriete moraal wordt op tal van bladzijden geconcretiseerd. Daarnaast is er aandacht voor het noodlijdende vissersvak dat kreunt onder de vangstquota en daarom de verleiding van illegale inkomsten geloofwaardig maakt. Bovendien past het uitwijken van de drugsmaffia naar kleinere havens perfect bij de actualiteit. 

Altijd weer de traditie
En ook de kleine cultuur wordt niet vergeten. Terwijl de echtgenote het thuis gezellig maakt, lopen op vrijdag de kotters de haven binnen. Na een week op zee wacht hen 'een kost' (warme maaltijd) of 'een bol' (een broodmaaltijd). De geur van gebakken vis komt je overal tegemoet. Jonge mannen dragen oorringen met symbolen als een kruisje, een anker of een hartje, een eeuwenoude traditie die omgekomen vissers moest kunnen identificeren. En wie in de smaak valt, wordt 'skat' genoemd.

Met deze tweede thriller heeft Thysia Huisman haar uitzonderlijke talent bevestigd. Schijnbaar moeiteloos strikt ze je in een ingenieus web van weinig koosjere personages waarvan sommigen, bij nader inzien, niet zo gek ver van jezelf afstaan.  

★★★★1/2 

Het vrouwenhofje - Mérie van der Rijt

Het leven is een béétje maakbaar !

 'Alleen een weduwe kent vrijheid in deze mannenwereld.'

Aan het eind van de 17de eeuw was individuele vrijheid nog een zeer beperkt begrip, vooral als het om vrouwen ging. Binnen en buiten het gezin bepaalden bijbelvastheid, overheidsregels en sociale controle het doen en laten van elke burger.

Uit het keurslijf

Het verbaast dan ook niet dat Maria op haar twintigste de verstikkende thuissituatie wil ontvluchten. Met een moeder die haar voorhoudt dat 'kennis de schoonheid van de vrouw verpest' en haar verplicht tot eindeloze borduuravonden, kan deze chirurgijnsdochter geen kant op. Omdat een huwelijk met haar geliefde timmerman geen optie is, trouwt ze boven haar stand met notaris en weduwnaar Pieter van Aerden. Een hartverscheurende keuze? Natuurlijk, maar deze 50-jarige zou toch niet meer zó lang leven?! 

Binnen de restricties van de tijdgeest, zet Mérie van der Rijt een emanciperend hoofdpersonage neer. De jonge echtgenote benut de ruimte die haar coulante man haar biedt, optimaal. Ze maakt zichzelf onmisbaar in het notariaat dat floreert onder haar sturende kracht. Is een vrouw die meer dan driehonderd jaar geleden deelneemt aan het arbeidsproces een geloofwaardig karakter voor een historische roman? Zeker, tenminste als je het hebt over de Nederlanden. Denk, bijvoorbeeld, aan de Haarlemse Kenau Simonsdochter Hasselaer die het scheepvaartbedrijf van haar overleden man overnam. In Italië liepen jonge dames toen nog aan de arm van een chaperon door de stad.  

Levendige stoffering

Een verhaal dat je in een geschiedkundige context plaatst vraagt vanzelfsprekend om nauwgezette research en ingekleurde achtergronden waartegen de plotspelers kunnen schuren. Als Maria haar timmerman gaat opzoeken hou je je hart vast. Op een overspelige echtgenote wachtten immers de schandpaal en nadien het tuchthuis. En wanneer kwikzilveren bolletjes als - gangbaar - medicijn door de cacao worden geroerd, weet je wat er met de zieke zal gebeuren. Andere meer onschuldige weetjes betreffen rouwkleding, geboorterituelen of modeverschijnselen zoals geëpileerde wimpers en gevulde kniekousen voor mannen. Zelfs de intelligente Maria trapt even in dit stukje theater... totdat de kousen in de slaapkamer voor het nachthemd worden geruild!

Maar... dat deze schrijfster in één adem genoemd wordt met Simone van der Vlugt is niet terecht. Omdat deze laatste het historisch perspectief opentrekt tot bij het nationale en internationale bestuurlijke niveau en daarbij complexe ontwikkelingen moet interpreteren en verliteraturen, kun je beide auteurs niet op één lijn plaatsen.

Nog niet volleerd

Dat neemt niet weg dat Mérie van der Rijt met Maria een ondernemende, assertieve en slimme vrouw heeft getekend die een tijdloos rolmodel kan zijn. De leugentjes om bestwil moet je haar dan wel kunnen vergeven. Wat de spanningsboog van de handeling betreft, is een kritische noot wel op z'n plaats. In verschillende fases van het boek wordt de ballon met de psychische belasting opgeblazen om even later met een speld te worden doorprikt. Roman en lezer gedijen beter bij een gestaag oplopende onrust die zijn ontknoping vindt in het slotakkoord. Bovendien weerspiegelt de charmante titel 'Het vrouwenhofje' niet het zwaartepunt van het plot. Het 'hofje' voor alleenstaande, vrome vrouwen, een populaire woonvorm in de Nederlanden van die tijd, speelt slechts een rol in de marge. 

De zeer taalvaardige Mérie van de Rijt heeft in dit debuut een steeds wijzer wordende overlever geportretteerd. Uiteindelijk geldt ook voor Maria dat 'de laatste jas geen zakken heeft. Voor niemand.' 

★★★1/2

De woordenaar - Sandra Langereis

 Labore et constantia !
(Vlijt en volharding - het motto van Christoffel Plantijn)

'Van ambachtelijke vakman tot sleutelpositie 
in proto-industriële bedrijfsvoering.'

Als de dertigjarige Christoffel Plantijn in 1549 in Antwerpen aankomt, is de stad aan de Schelde een honderdduizend inwoners tellende handelsmetropool! Het Franse weeskind dat is opgeleid tot boekbinder, blaakt van ambitie. Toch kan Plantin, zoals hij officieel heet, zich op dat moment niet voorstellen op welke manier hij geschiedenis zal schrijven.

Onbegrensde mogelijkheden !

Wat hij zich wel realiseert zijn de immense mogelijkheden van een stad met een uitgebreid handelsnetwerk, veel werklieden, een vlotte aanvoer van grondstoffen... en de nabijheid van de universiteit van Leuven. De dag waarop hij besluit meertalige woordenboeken en bijbels uit te geven, zal hij een beroep doen op internationale academici die soms, om praktische redenen, bij hem komen inwonen.

Maar voor het zover is moet hij zijn start-up uitbouwen tot een heuse onderneming. Zonder kapitaal uit een erfenis of een huwelijk met een drukkersdochter, is dat een krachttoer. Plantijn kan wel zijn neus voor zaken en zijn werkkracht inzetten. Hij is bovendien zo slim om zijn handel te diversifiëren. Luxegoederen zoals kant voor kragen en mouwen vinden makkelijk hun weg naar de gegoede burgers en de adel. 

Familie kun je vertrouwen

In het familiebedrijf nemen zijn dochters taken op die hun vader 'des affaires propres aux hommes' noemt. Zij corrigeren drukproeven en leiden het kantbedrijf. Omdat de zaakvoerder tweemaal per jaar naar de Frankfurter Messe reist en geregeld naar Parijs gaat, moet hij wel delegeren. Op het hoogtepunt van zijn succes bedienen zo'n 50 arbeidskrachten 22 drukpersen. Daarnaast zijn er nog redacteuren, proeflezers en knechten aan het werk. Er wordt 12 tot 13 uur per dag gewerkt, wellicht ook door de baas! Dat labeur resulteert in een aanbod van schooluitgaven, kalenders, psalmen, getijdenboeken, een botanische atlas, de anatomie van Vesalius, verzen van Vergilius en bijbels.

De tijd van de kleinschalige gildenateliers waar bovendien geen flexibele politiek mocht gevoerd worden, had zijn langste tijd gehad. Met het aantrekken van vennoten laat Plantijn opnieuw zijn creatieve kant zien. Ook de stad blijft niet achter. In Antwerpen opent de eerste beurs van de wereld, een zakenmarkt die in tegenstelling tot de jaarmarkten, elke dag open is. Daar werd trouwens het contante geld vervangen door wisselbrieven en schuldbrieven, een nieuwigheid die gunstig was voor de rondreizende handelaars... maar door de struikrovers op tandengeknars onthaald werd. 

Het einde van de speeltijd !

In1566 waren de hoogtijdagen van de economische conjunctuur voorbij! Gewelddadige conflicten tussen katholieken en protestanten gingen de geschiedenis in als 'de beeldenstorm' waarbij kerken geplunderd en vernield werden. Handel gedijt niet bij instabiliteit! Zover was het trouwens niet gekomen als de rabiaat-katholieke bestuurders (Karel V en later zijn zoon Filips II) zich toleranter hadden opgesteld. Maar in een autocratie is er geen plaats voor diversiteit. Die was er wel bij veel burgers. Kooplieden willen geld verdienen en dan maakt geloof of etniciteit niets uit!

Omdat de jarenlange Spaanse repressie steeds extremer werd en de drukwerkcensuur daar erg onder leed, moest Plantijn opschieten met zijn meest ambitieuze project: de polyglotbijbel, een pronkstuk in zeven delen en vijf talen. Het zevenduizend bladzijden tellende heilige boek kost hem bloed, zweet en tranen. Uiteindelijk neemt hij de wijk naar Leiden, om nog één keer terug te komen naar het Antwerpen dat hem groot maakte. Dat was een tragisch weerzien. Na de Spaanse belegering (1585) was het culturele en economische hart van de Nederlanden helemaal doodgebloed!

De beste in zijn vak

De succesformule van Plantijn is niet eenduidig. Er is om te beginnen zijn arbeidsijver, volharding en zakeninstinct. Er is ook de ondernemer die steeds wil uitbreiden en innoveren. Er is de omzichtige diplomaat die niemand, ook de bestuurders niet, voor het hoofd wil stoten. En vergeet vooral de topkwaliteit van zijn publicaties niet: bijzonder fraai ogende boeken van hoog inhoudelijk niveau. Hij is niet toevallig hofleverancier van drie vorsten geweest!

Sandra Langereis heeft een dito werkstuk van de pers laten rollen. In 'De woordenaar' laat ze haar metgezel in zijn waarde. Ze is niet meegegaan in speculaties over zijn vermeend lidmaatschap van religieuze sektes, noch heeft ze hem kort door de bocht gelabeld als een doortrapte opportunist. Plantijn was een trouwe katholiek maar geen scherpslijper.

Twee neuzen in dezelfde richting

Deze biografie is het resultaat van diepgaand wetenschappelijk onderzoek. De schrijfster lijkt stage te hebben gelopen bij de meester-drukker zelf en een jarenlange bijbelstudie te hebben gevolgd. Ze is in de haarvaten van haar onderwerp gekropen! Net zoals haar hoofdpersonage is een lange adem haar niet vreemd! 'Labore et constantia' zal Plantijn haar ingefluisterd hebben. Alles voor eindresultaat! 

★★★★★

Doe niet open - Alex Smith

Altijd papadag !

'Als hij zich de slechtste scenario's niet zou kunnen inbeelden,

zou hij zijn werk niet kunnen doen.'

Als hoofdinspecteur Robert Kett vanuit de Londense MET naar het landelijke Norfolk wordt gedetacheerd, is het niet meteen de bedoeling dat hij aan het werk gaat. Na het teleurstellende onderzoek naar zijn verdwenen vrouw is hij aan herbronning toe. Bovendien heeft hij de zorg voor drie kleine monsters... excuus... een baby, een kleuter en een zevenjarige, die zijn uithoudingsvermogen zwaar op de proef stellen.

De mens in de speurder

Omdat er op dat moment in een verwaarloosde wijk enkele jonge meiden van de radar verdwijnen, wordt Kett gevraagd om zijn expertise op het vlak van ontvoeringen te delen met het lokale politieteam. Alex Smith neemt ruim de tijd om de bijna onmogelijke balans tussen werk en zorg te schetsen. Tijdens die passages creëert hij een tragikomische sfeer die de pijn en de liefde in Roberts ziel duidelijk maakt. Dat belet dit vertederende personage niet om zich even later koelbloedig te mengen in een levensbedreigende situatie.   

Een minder geslaagd karakter is commissaris Clare. Deze driftkop buldert onafgebroken met zijn kerkklok van een stem. Als hij niet blaft, slaat hij met zijn vuisten op tafel. Welke politieman of -vrouw wil permanent verkleuterd en vernederd worden? In de echte wereld zou Clare al tig keer tegen de MeToo-muur zijn aangelopen! Als je grappig wil zijn, vermijd dan de overtreffende trap!

Toppers zijn niet doorsnee !

Het recherchewerk, daarentegen, is sober, gedoseerd en realistisch. Net als in de werkelijkheid worden er kleine stappen gezet waarbij Kett het verschil maakt. Hij toont het onderscheid aan tussen goed observeren en de zintuigen bijzonder efficiënt gebruiken. Deze subtiele meerwaarde kan in een zoektocht een wereld van verschil maken. En zoals elke topspeurder kan hij één en één, beter dan anderen, bij elkaar optellen. Toch moet ook gezegd worden dat zijn eureka-moment behoorlijk uit de lucht gegrepen is. En dat is jammer. 

Wie ook wat boven de aarde zweeft, is de thrillingfiction-recensent die wordt geciteerd op de eerste bladzijden van dit boek. Hij/zij vindt dat Robert Kett het beeld oproept van John Rebus, de heldhaftige hoofdpersoon van Ian Rankin. Rebus is een whisky drinkende, trotse, Schotse rouwdouwer, een lone wolf, die niet overloopt van charme. Zullen we eens ophouden met het maken van groteske vergelijkingen en de dito taal die we erbij hanteren? Aan elke min of meer geslaagde thriller hangt het label compelling, a cracking read, engrossing, relentlessly fast paced enz. Britse critici en marketeers zijn in dit misleidende taalgebruik het meest bedreven!

Met de voeten op de grond

Zonder roze bril zie je in Alex Smith een elegante stilist die een genietbaar debuut geschreven heeft! Toch moet je eerlijkheidshalve toegeven dat hij niet komt bovendrijven in het kwaliteitsgeweld van zijn beste collega's die kunnen uitpakken met een vitalere vertelstem!

★★★1/2

Code Magnolia - Joop van Riessen

 Hartzeer verjaart niet !

'What happens in Mercurius, stays in Mercurius.'

(Erecode studentencorps)

Over Joop van Riessen lees je dat hij op een Baantjer-niveau gestart is en gaandeweg zijn talent heeft uitgebouwd. Omdat Code Magnolia het 17de deel in de Anne Kramer-reeks is, mag de lezer de lat dus behoorlijk hoog leggen! 

Het juiste spoor

Als de rector magnificus van de UvA vermoord wordt aangetroffen, liggen er diverse denkrichtingen open voor het rechercheteam. De verwevenheid tussen de onder- en bovenwereld is er één van. Wanneer twee nieuwe lijken gevonden worden en commissaris Anne Kramer haar contactpersoon bij de universiteit enigszins onder druk zet, wordt het duidelijk dat het motief in de privésfeer moet gezocht worden. 

Bij de verhoren valt het op dat er iets meer informatie met de getuige of verdachte wordt gedeeld dan in detectives die geschreven zijn door auteurs zonder professionele politieachtergrond. Zowel de ondervragingen als de andere dialogen zijn trouwens bijzonder geslaagd! Dat laatste compliment geldt ook voor het vormgeven van pastoor Gregorius. Van een priester die zichzelf de naam van de grootste paus uit de vroege middeleeuwen gegeven heeft, verwacht je niet dat hij met een ziel vol zonden naar de biechtstoel rent. 

Een complete schrijver

Dat een schrijvende oud-hoofdcommissaris van politie een nuchtere, heldere vertelstijl hanteert ligt voor de hand. Maar dat sluit allerlei vormen van toegevoegde waarde niet uit! Wat de psychologische invulling betreft heeft Joop van Riessen recht op een plaats tussen de allerbeste collega's in dit genre. Ook met de stoffering die voor de voortgang van het verhaal zorgt, gaat hij niet zuinig om. Gestaag wint het onderzoek en de spanning aan kracht. Het verzonnen kluwen wordt bovendien op een gedoseerde en logische manier ontward. 

Het samengaan van kennis, verbeelding en techniek zorgt ervoor dat 'Code Magnolia' een werkstuk uit het boekje is! En Baantjer? Die is al lang met de noorderzon vertrokken!

★★★★

De vriend - Freida McFadden

Is macabere liefde ook liefde?

In 'De vriend' confronteert Freida McFadden je met de angst van elke vrouw! Een angst die het gevolg is van de fysieke overmacht van mannen. Het paniekerige gevoel dat je bekruipt als je door een verlaten park fietst, door een donkere straat naar huis moet of over een bospad wandelt terwijl er een man met een hond nadert. Toch zijn er ook minder voor de hand liggende situaties die een vrouw benauwende momenten kunnen bezorgen... of erger! 

Kijk uit je ogen!

Een foute date of een ontmoeting met een aantrekkelijke man die je treft als een bliksemflits, kunnen vrouwen ernstig in de problemen brengen. De gedesillusioneerde Sydney is zelfs een makkelijke vogel voor de kat. Gelukkig wordt haar alerte geest op tijd wakker en kan ze een aantal vreemde, zo niet verdachte gewoonten van Mr. Perfect uitpluizen. Als deze intro je clichématig in de oren klinkt, hou de naam van de auteur dan in gedachten en herinner je haar prettig-excentrieke geest...  

De tweede verhaallijn leert je al snel dat patholoog Tom geen gezonde persoonlijkheid heeft en vecht met zichzelf. Heeft de volwassen Tom de tiener onder controle? En wie schermt hij af, zichzelf of anderen? Zijn intrigerende persoonlijkheid creëert het magnetische veld van dit leesavontuur. Door voldoende sporen uit te zetten naar andere plotspelers en hun dubieuze gedrag, houdt Freida McFadden de lezer bij het zoekplaatje. Een bizarre fascinatie voor een mierenboerderij, de dissectie van een varkensfoetus of het waarom van blauwe aders, brengt bovendien de verbeelding in de juiste stemming. Aan vreemde snoeshanen geen gebrek!

Nuancering

Maar wil je je karakters dicht bij de lezers brengen, zeker bij vrouwelijke fans omdat ze talent hebben voor invoelbaarheid, dan zorg je best voor gelaagde persoonlijkheden. Een gestoord mens kan ook attent, zorgzaam en zelfs aaibaar zijn. Wellicht is de keuze voor grijstinten niet alleen door romantechnische beweegredenen ingegeven. Eénduidige geesten zijn zeldzaam en schrijvers willen geloofwaardig zijn!

Tijdens het slotakkoord realiseer je je dat Freida McFadden iets heeft met dilemma's. Aan het eind van 'De perfecte zoon' legt ze ons een tweestrijd voor tussen kiezen voor je eigen bloed of voor ethisch verantwoord gedrag. In 'De vriend' ligt er een lastige keuze klaar tussen een sociaal onaanvaardbare drijfveer en een integer leven.  

Op Freida kun je rekenen!

Zoals je van Freida McFadden mag verwachten is de rol van literaire onheilsprofeet haar op het lijf geschreven. Als kers op de taart krijgt Sydney een macaber geschenk dat zelfs de grootste fatsoensrakker zal ontroeren. Met de verbeeldingskracht van de New Yorkse thrillerkoningin zit het nog steeds snor! 

★★★★1/2

De loods - Mathijs Deen

Stervende moeders ! 

 'De zaak is niet moeilijk, 

het is veel duidelijker dan anders, eigenlijk.

Maar het is wel beroerd.'

In deze vierde Wadden-thriller waagt Mathijs Deen zich verder buitengaats dan voordien. Het recherchewerk van Liewe Cupido en Xander Rimbach brengt beide hoofdpersonages naar de Duitse Bocht rond Helgoland(1) en Kiel. Daar onderzoeken ze de verdachte omstandigheden waarin een vrouwelijke klimaatwetenschapper overboord sloeg.

De kop boven het maaiveld

De schaduw van deze glaciologe strekt zich over het hele plot uit. Helaas krijgt zij de rol van tragische heldin toebedeeld. Iona was een klokkenluider die met de dag somberder werd omdat haar stem niet invloedrijk genoeg was. Zelfs binnen het academische milieu had niet iedereen een hoge pet van haar op. Ego's en maatschappelijk engagement zijn zelden beste maatjes! Als beide op ramkoers liggen, komt de politie in actie.

Liewe Cupido en zijn trainee Xander Rimbach geraken hoe langer hoe meer op elkaar ingespeeld. Af en toe voert de oudste een kleine correctie door. 'We gaan niet over de ziel, we gaan over de feiten. Hou jezelf erbuiten', zo klinkt het dan. Toch zijn Xanders ogen en oren scherper geworden en is zijn verhoortechniek volwassener. 'Wie bij de hond slaapt, krijgt zijn vlooien', zegt het spreekwoord! 

Tijdens die ondervragingen tikt het tweetal de bal zo snel rond dat de ondervraagde niet meer weet waar hij het heeft. Het is een genot om hen te horen pokeren, intuïtie aan ervaring te zien koppelen en te beleven hoe ze de tegenpartij uit de tent lokken.

Een rechercheur in slow motion

Wil je romangehalte toevoegen aan een verhaal, dan moet een onzichtbare hand de lezer kunnen aanraken. Dat gebeurt als Liewe Cupido onverwachts en in strak tempo van Noord-Duitsland naar de Nederlandse grens en nog verder moet rijden. Wat zich in het hoofd van de rechercheur afspeelt roept het beeld op van de melancholieke nachtreiziger Stef Bos:

♫ 'Het was winter. Het was twee uur in de nacht.

Iemand zei me dat ik komen moest...'♫

Een eindeloos aantal kilometers vol eenzame gedachten over hoe de mens zich verhoudt tot het leven, neemt je mee naar je eigen innerlijke wereld.

Toch moet je constateren dat deze onzichtbare hand hier een minder prominente rol speelt dan in de vorige Wadden-boeken. De mogelijkheid om je emotioneel te verbinden met een personage ligt in 'De loods' niet voor de hand. En dat is jammer. De introverte Liewe Cupido, die met een onverwerkt verleden worstelt, is hierop een uitzondering. Daar tegenover staat een dode ijskoningin. En iemand die de oversteek heeft gemaakt is niet zo benaderbaar als een levende. Dat geldt evenzeer voor de schrijver als voor de lezer.

Veelzijdig

Ondanks de wat vlakkere karakters blijft het vakmanschap van Mathijs Deen recht overeind staan! Hij houdt de aandacht van de lezer ononderbroken vast, beweegt zich met het grootste gemak tussen en op vissersboten, loodsen en grotere schepen, verbindt humor met het macabere en rode anemonen met stervende vissoorten. Uiteindelijk draait het allemaal om Moeder Aarde, zelfs in de grenzeloze verbeelding van een fictieauteur!

★★★★

Voetnoot:

(1) Helgoland heeft een interessante geschiedenispagina. Tot 1890 was het eiland in Britse handen. Omdat keizer Wilhelm II er een marinebasis van wilde maken, ondertekende hij - wellicht met veel animo - het Verdrag van Zanzibar waarbij het Afrikaanse eiland Brits werd in ruil voor een Duits bestuur op Helgoland. Met het oog op de Eerste Wereldoorlog had de keizer, die trouwens een sadistische natuur had, dit politieke spel slim gespeeld! 

De schaduwvrouw - Anna van den Breemer

In het oog van de storm !  

'In vrouwenvriendschappen 

was kwetsbaarheid handelswaar.'

In deze suburban thriller wordt het comfortabele leven van Victor, een beloftevolle, populistische politicus en zijn echtgenote Sacha, die haar journalistieke loopbaan onderbroken heeft om twee kleine kinderen op te voeden, fors onderuit gehaald! Als een ontvoerder hun jongste thuis uit zijn bedje tilt terwijl de moeder in de buurt is, wie is dan schuldig? Dat is trouwens niet de enige ongemakkelijke vraag die Anna van den Breemer in dit boek durft te stellen.

Waar is iedereen?

Terwijl de recherche zonder resultaat een aantal bakens uitzet, moet Sacha genoegen nemen met spaarzame mentale ondersteuning. Hoewel het sisterhood-clubje waarvan ze deel uitmaakt vooropstelt dat je niet mag oordelen, kan de vrouwencirkel geen begrip opbrengen voor iemand die het moederschap niet als een allesomvattende roeping ziet. Sacha mist haar professionele milieu. Bovendien blijkt haar redderende schoonmoeder, die het ontwrichte huishouden draaiende houdt, last te hebben van verkapte territoriumdrift. Dat laatste heeft ze gemeen met haar zoon, die zich wel ondersteunend en oplossinggericht gedraagt maar ook een leiband uitgooit naar zijn partner. 

Als de geruchtenmolen op gang komt en de social media hun gebruikelijke irrationele kletspraat en stigmatisering op de wereld loslaten, wordt de jonge moeder aan de schandpaal gebonden. Hoe makkelijk iemands reputatie beschadigd wordt en hoe snel je het vertrouwen van anderen verliest, weet Anna van den Breemer op een overtuigende manier tot bij de lezer te brengen. Dat geldt ook voor de eenzaamheid, de vechtlust en het stuk gaan van Sacha. En voor het verhelderen en al dan niet accepteren van onvolmaakte mensen. Net als BA Paris is deze schrijfster een kei in het verliteraturen van psychologie! Daarbij creëren beiden vrouwelijke hoofdpersonages die opstaan uit een geslagen positie!

De lat ligt hoog !

Laten we ook de uitmuntende taal, stijl, stoffering en nooit verslappende spanning niet vergeten. Omwille van al deze kwaliteiten verdient 'De schaduwvrouw' een nominatie voor beste thriller van 2025! Anna van den Breemer is nu al een rolmodel in het genre van het spannende boek! 

  

★★★★1/2

De hike - Lucy Clarke

Een modern noodlotsdrama !

'Ze drukte haar vingertoppen tegen het koele zilver 

en draaide elke letter van Karins naam om 

alsof het rozenkrans betrof.'

Dat de zeer getalenteerde Lucy Clarke na 2016 niet meer vertaald werd, mag op z'n minst opmerkelijk genoemd worden. Heel terecht heeft uitgeverij Boekerij haar opnieuw een podium gegeven in het Nederlandse taalgebied.

Geen zondagsuitje

Als vier jeugdvriendinnen op meerdaagse trektocht naar Noorwegen gaan, denken ze gekozen te hebben voor een combinatie van organisatie en avontuur. Net genoeg escapisme om de rat race, de relatieperikelen, het verlies van intimi en ander getob achter zich te laten. Maar het wordt meteen duidelijk dat Lucy Clarke de spanning snel wil opvoeren. Kleine frustraties groeien uit tot regelrechte verwijten. Vrouwen die niet in de bergen zijn opgegroeid, kunnen hun ruigheid en het bijbehorende weer niet lezen. En wie zijn de mannen van de gemeenschap rond de lodge bij het vertrek- en aankomstpunt?

Wat je van Lucy Clarke mag verwachten, krijg je ook: wantrouwen en leugens, schuld en het vereffenen ervan, schoonheid en duisternis als twee kanten van dezelfde medaille en... de onafwendbare apocalyptische wereld waar niemand ongeschonden uitkomt! Het inktzwarte en de spanning komen regelrecht uit het wezen van de mens. Uiteindelijk leidt dit onverkwikkelijke gegeven tot een strijd op leven en dood waarna niets meer is zoals het was!

Haar signatuur

'De hike' is een spiegel van 'De onderstroom' (2016). De Engelstalige titel 'The castaways' (de verworpenen) doet het verhaal over de opvarenden van een zeilschip in een tropische omgeving meer recht! Net als de rondtrekkende meiden hebben de bootreizigers moeite om hun plek in het leven op te eisen. Over een aantal hangt een sfeer van verslagenheid. Daarom kun je hen omarmen en raken ze je ziel aan. De personages van Lucy Clarke ontroeren altijd!

Hoe ver het zeiljacht je ook brengt, hoe hoog de berg ook is die je beklimt, een ontsnappingsroute is er nooit. Individuen zijn hoe dan ook gekluisterd aan het aardse. 'De bergen zijn wreed', lees je. 'Het interesseert ze niet wie er kapot en bebloed achter blijft.' 

In de juiste voetsporen

Als je door het oeuvre van deze schrijfster bladert, kun je je niet van de indruk ontdoen dat de noodlotsdrama's uit de theatergeschiedenis deze afgestudeerde in de Engelse literatuur erg aanspreken. En een boeiende traditie mag altijd worden voortgezet! 

★★★★

Heeft iemand Charlotte Salter gezien? - Nicci French

 Vakmanschap 

is meer dan een klinkende naam !

'Ze had haar carrière voor een groot deel te danken 

aan dingen die ze niet had gezegd.' 

Bij auteurs die sinds jaar en dag in het boekenvak actief zijn, vraag je je soms af in hoeverre ze met hun tijd zijn meegegaan. Maatschappelijke thema's en menselijke relaties veranderen maar ook het literaire genre dat ze beoefenen maakt een gestage evolutie door. Nicci French debuteerde in 2002. Laten we hun recentste boek eens toetsen aan wat in deze tijd verlangd wordt van een genietbare thriller. 

Vastgelopen

Zoals de titel suggereert is Charlotte, een geliefde moeder van vier volwassen kinderen, met de noorderzon verdwenen. Dat lijkt hun cynische, egocentrische vader niet van zijn stuk te brengen. Als het summiere politieonderzoek geen antwoorden oplevert, valt het gezin uit elkaar. Omdat elk kind op een andere manier met zijn verdriet omgaat, kunnen Etty en haar broers geen steun vinden bij elkaar. Aan de psychologische reacties op dit drama wijdt Nicci French zo'n 60% van dit dikke boek. Intussen valt de handeling helemaal stil. Aan beide kanten van het verhaal wordt er diep gezucht...

Bij schrijvers die hun sporen verdiend hebben wil je niet struikelen over langdradigheid. En toch is dat hier het geval. Van de drie delen waaruit het boek is opgebouwd heeft enkel het derde een prettig tempo. Wij zijn intussen dertig jaar later. Op die resterende bladzijden stelt Maud O'Connor, de belangrijkste rechercheur van deze nieuwe reeks, zich aan je voor. Naar aanleiding van een recent aangestoken brand met een dodelijk slachtoffer, besluit ze het cold case dossier opnieuw leven in te blazen. Maud houdt haar team en de lezer bij de les, ze is ad rem en assertief, het type 'getting things done'. In haar nabijheid dommelt niemand in! 

Versleten stoffering

Toch komen samen met de reuring ook de clichés. De academisch geschoolde schoonouders van Maud vinden haar te min. Manlief trekt de stekker uit de relatie en haar speurdersteam bestaat uit kinderlijke macho's bij wie je je afvraagt of ze ooit een examen hebben afgelegd. Tussen de bedrijven door blijft de psychologische langspeelplaat van de familieleden rondjes draaien! Zelfs over het vederlichte, banale motief van de dader heeft het schrijversechtpaar blijkbaar niet lang nagedacht!

Een roman, spannend of niet, heeft nood aan beschouwing én ontwikkeling. Dat laatste criterium wordt hier nagenoeg over het hoofd gezien. Zo lang snel niet synoniem is van oppervlakkig, draagt vaart bij aan een gekluisterde leeservaring. Moderne schrijvers van detectives of thrillers hebben dat begrepen. Hoewel de opener van deze nieuwe serie trouw is aan de Nicci French-thematiek van verlies, dood en sterke vrouwelijke karakters, mist het verhaal de aansluiting bij de strak geschreven, originele en verdiepende boeken van de beste hedendaagse collega's. Snedige Maud-dialogen kunnen de meubelen niet redden! 

★★1/2

Eerbaar - Alice Turner

Wat het daglicht niet kan verdragen !

'Als een dier uniek was, 

dan werd alles op alles gezet om het te beschermen.

Datzelfde gold niet voor unieke mensen.'

Er zijn auteurs die je een wereld aanbieden waar je vanop afstand naar kunt kijken. Anderen creëren er één waar je meteen deel van uitmaakt. Alice Turner behoort tot de laatste groep. Wie graag tussen de Schotse clans op het Hebriden-eiland Mull verblijft en het rechercheduo Morag-Scott tot zijn kennissenkring rekent, zal dus niet rouwig zijn om het snel op de markt brengen van de drie eerste delen.

Een ongewenste erfenis

In 'Eerbaar' (nr.3) wordt het schandelijk gebrek aan fatsoen van een clanhoofd onder het vergrootglas gelegd. Volgens Morag zit slechtheid in het DNA van de Macleans. In de hele Silver Springs-serie worstelt ze met haar loyaliteit ten opzichte van haar adellijke voorouders. Wie ook in onvrede leeft met het verleden is de dader van dit detectiveverhaal. Een niet geheelde wonde neemt vaak de vorm aan van irrationeel, onbezonnen gedrag. 

Dit plot speelt zich helemaal af op het domein van de familieburcht. Dat geeft Alice Turner de kans om een geschiedenisbladzijde over de Jacobieten-opstanden te delen, de rebellie van de clans tegen het afzetten van hun koning, Jacobus II. Ook de godsdienstoorlogen komen even ter sprake. Deze invalshoeken brengen de verteller bij de geheime deuren en ruimtes in kastelen waar ook de onfatsoenlijke voorvader weet van had. 

Een kwetsbaar stel

En dan is er nog het onvermijdbare spanningsveld tussen Morag en Scott. Hoewel de gevoelens en waardering wederzijds zijn, is er bij beiden onzekerheid. Zij vreest de dag dat hij terugkeert naar het vasteland. Ooit ontvluchtte hij de voorspelbaarheid van het leven in de Highlands. Op zijn beurt onderzoekt Scott zijn rusteloosheid. Een mottenjacht met Morag is immers niet te vergelijken met een boek van Tom Clancy of het zware-jongens-milieu in Londen. Hij beseft bovendien dat zowel zijn buitenkant als zijn binnenkant beschadigd zijn. Ook in deel drie blijven het personages om van te houden!

Nauwlettend

Toch wordt de toon van Alice Turner nooit zwaar op de hand. Een moment van vertwijfeling of irritatie wordt meestal met een humoristische quote weer in balans gebracht. Kenmerkend is ook haar technische zorgzaamheid. Elke hint of puzzelstukje krijgt een rol toebedeeld. Deze mini-elementen zorgen voor een glimlachende lezer als hun functie, vaak aan de rand van het verhaal, duidelijk wordt. Denk bijvoorbeeld aan de verdwenen stenen of het attente gebaar van Scott tijdens de slotscène. Dat het charmeoffensief van deze originele schrijfster nog even mag doorgaan!

★★★★