In een oogwenk - Jo Callaghan

Een rechercheur voor de toekomst? 

'Begrijpen wat mensen drijft, wat hen motiveert,

vormt de sleutel tot de oplossing van een misdaad.'

Artificiële intelligentie heeft heel snel een plaats veroverd in onze samenleving. Maar wat weten we van AI? Kunnen we AI vertrouwen? Bestaat het risico dat menselijke vaardigheden en besluitvorming op termijn verloren gaan? Erg veel maatschappelijke discussie wordt hierover niet gevoerd, zeker niet in een taal die voor doorsnee burgers helder is. Het verbaast wellicht dat een thrillerschrijfster een poging doet om ons mee te nemen naar een mogelijke toepassing van AI in een werksituatie die we ons bovendien goed kunnen voorstellen. En zelfs een leek voelt aan dat ze er niet met haar pet naar gooit...

Een zonderling teamlid
Als het 'Nationaal Instituut voor Onderzoek naar AI' een pilootproject wil starten op het commissariaat van de ervaren rechercheur Kat, wordt er met scepsis gereageerd. Maar als de minister het aanbeveelt, dan moeten de hulptroepen aan de bak! Toch denkt Kat te kunnen aantonen dat haar beoordelingsvermogen veruit superieur is aan 'een stomme machine'. Lange tijd steggelt ze met het pratende hologram en moet ze de neiging onderdrukken om zijn batterijen stuk te trappen. Wat kan die 'meneer Lock' eigenlijk? Taartdiagrammen of een kansberekening maken, bijvoorbeeld. Hij - pardon, het - heeft geen emotionele intelligentie, begrijpt geen beeldende taal, uitdrukkingen of humoristische opmerkingen. Lock is een rekenaar. 

Langzamerhand ziet Kat in dat de AI-opsporingsentiteit waardevol is. Lock kan een linguistische analyse van tekstberichten maken en kan, dankzij beeldherkenningssoftware, razendsnel en gedetailleerd camerabeelden lezen. Bovendien kan het hologram vaststellen dat een getuigenis ongeloofwaardig is omdat de, in een split second, opgevraagde weersomstandigheden op dat moment geen betrouwbare waarneming mogelijk maakten. 'Het' blijkt niet alleen tegen de snelheid van het licht te kunnen werken maar ook wendingen te kunnen geven aan het onderzoek. Voorzichtigheidshalve is er gekozen voor cold cases. 

Samen met Lock door één deur 

Twee doorsnee, goed functionerende jongens zijn maanden geleden spoorloos verdwenen. Als Kat een verband tussen beiden ontdekt, vindt ze geen gehoor bij haar chef of team. Lock is de enige die in dezelfde richting denkt. Ze beseft steeds beter dat het niet hebben van een algoritme voor humor of het niet vinden van een zoekprogramma voor zielenpijn of passie, geen onoverkomelijke hinderpaal is in de samenwerking met de artificiële denker.  

Zoals verwacht is de conclusie van het rechercheteam en van de lezer dat AI een winstgevende bijdrage kan leveren aan het politiewerk maar dat een hologram niet het laatste woord mag hebben. Het tussen de regels lezen van appjes, het in de ogen kijken van getuigen of verdachten, het op ervaringen gebaseerde buikgevoel, de kennis van de menselijke ziel... zullen altijd het verschil maken tussen een zoekmachine en ons brein. Toch kunnen emoties ook nadelig uitpakken bij een onderzoek. Zelfs de doorwinterde Kat liet op een cruciaal moment invoelbaarheid en respect voorgaan op de ratio. Dat zorgde voor kostbaar tijdverlies in de race om leven en dood!

Overtuigend !

Jo Callaghan speelt een meesterlijk taal- en denkspel met de AI-collega! Daarom moet het amusante getouwtrek tussen Kat en Lock een breed lezerspubliek kunnen aantrekken! Een bijzondere interesse voor wetenschap is geen voorwaarde om van deze intelligente, vaart makende thriller te kunnen genieten. Deze debutante heeft de krachtige stem die je altijd hoopt te vinden als je een boek open slaat! In combinatie met de uitgebreide research (zie dankwoord) die haar bij tal van deskundigen bracht en haar bijdrage aan het publieke debat, verdient Jo Callaghan op z'n minst een nominatie voor een toonaangevende prijs!

★★★★★

Vrijuit - Iris de Graaf

Is dit nog thuis? 

'Ik ben een jonge vrouw met een liefde voor dit land
én ik ben journaliste.'

Non fictie boeken die zich spiegelen in de actualiteit, zijn uitermate emotioneel confronterend! Denk aan de verbijsterende verhalen over Oekraïne, de VS, Syrië en het relaas van de Gazaanse journalist Sami Al-Ajrami. Ook Iris de Graaf komt met een onthutsende terugblik op haar tijd als NOS-correspondent in Rusland. Zet je schrap voor een ervaring waarbij werk en leven één worden, verenigd in een dystopisch decor!

Tempo, tempo !

In de ogen van velen is een correspondentschap een afwisselende, boeiende baan met een vet salaris die je bovendien een stuk van de wereld toont. De realiteit stemt daar maar gedeeltelijk mee overeen. Iris is een zzp-er die 24/7 aan de bak moet, altijd te weinig slaapt, hectische dagen beleeft met snel opgenomen reportages en stand-ups voor een ochtend- en avondpubliek, schakelend van het ene tv-programma naar het andere radionieuws en uitstapjes naar de VRT. Daarnaast moet ze zich voortdurend informeren via internationale persbureaus, whatsappjes en push-berichten. En niet te vergeten: haar stem opwarmen als backing vocal van Beyoncé! 

Als op 24 februari 2022 het Russische leger Oekraïne binnenvalt, wordt haar leven een onvervalste achtbaan, jachtig en beangstigend. Op het uitspreken van het woord 'oorlog' staan hoge straffen. De ouderen ondergaan de realiteit met afgezakte schouders, de jongeren weten dat hun relatieve vrijheid voorbij is. Ook Iris wordt verlamd door de militaire censuur die resulteert in zelfcensuur. 'Beetje bij beetje voel ik mezelf op slot gaan,' concludeert ze. Wat is haar journalistieke stem nog waard? 

Repressie

Heel af en toe gaat ze ontstressen in een club waar ze zichzelf even kan verliezen in het snelle voetenwerk van de bachata, een Caraïbische dans die zijn weg naar de wereld vond. Enkele uren later is ze weer de buitenlandse agent/spion die gesponsord wordt door een Westerse overheid. De vrije pers is vogelvrij verklaard, de intimidatie van interviewers en geïnterviewden huiveringwekkend. De geheime dienst laat zijn signatuur zelfs achter in haar woonst en in het NOS-kantoor. Beneden in haar flatgebouw houdt het norse concierge-echtpaar een logboek bij.

Met het verschijnen van de Z-symbolen op petten, armbanden, muren... groeit de dystopische sfeer. Toch blijft Iris zoeken naar nuance. Niet elke Rus is gehersenspoeld. Intussen gaat de agressieve, irrationele retoriek van het Kremlin door. 'Het is alsof ik in een Orwelliaanse realiteit ben terecht gekomen', schrijft de stoere journaliste die nog altijd stand houdt. Toch verraden buikpijn, onpasselijkheid en tranen de permanente aanslag op haar centrale zenuwstelsel. 

Strijdbaar tot het einde

Haar gevoel van eenzaamheid groeit als de steun van het thuisfront afneemt. Bovendien zijn haar ervaringen zo intens en complex dat ze ze niet kan delen met haar intimi. Uit alle hoeken krijgt ze haatberichten en zelfs doodswensen. Russische familieleden noemen haar een verrader van haar oma's moederland. Als uiteindelijk haar veiligheid in het gedrang komt, haalt de NOS Iris terug. Zelfs tijdens haar laatste minuten op Russische bodem, al vastgesjord in de vliegtuigstoel, krijgt ze bezoek van de luchthavenpolitie.  

'Vrijuit' is een verhaal over moed die grenst aan roekeloosheid, over een baan die een missie is, over hardnekkig strijden voor vrijheid en beroepseer. En... over de prijs die je daarvoor betaalt. Frontsoldaten vechten niet alleen in loopgraven! 'Vrijuit' is een overweldigend boek van een journaliste die met hoofd én hart geworteld is in haar tweede thuisland waarnaar ze misschien nooit meer zal kunnen terugkeren. 

★★★★★

 

Lieg nooit - Freida McFadden

 Vroeger is nooit voorbij !

'Ontkenning is een krachtig verdedigingsmechanisme.'

Dat neuroloog Freida McFadden ook een uitstekende psycholoog is, draagt in grote mate bij tot haar succes. Meer nog dan uit eerdere boeken blijkt uit 'Lieg nooit' haar brede interesse voor het brein. Dat haar vader een zielenknijper is, zal hier wellicht niet vreemd aan zijn.

De schaduw van het verleden
In de praktijk van psychiater dr. Adrienne Hale dienen zich patiënten aan met een mentale stoornis zoals narcisme, paranoia of PTSS. Als ze om een onbekende reden verdwijnt, is het gissen naar haar lot. Wanneer enkele jaren later haar gigantisch landhuis op de markt komt, toont rijkeluiszoon Ethan bijzonder veel belangstelling voor deze enorme villa aan het einde van de wereld. Zijn echtgenote Tricia, daarentegen, voelt zich angstig bij de kennismaking met dit huis dat haar verwelkomt met onverklaarbare geluiden, een groot schilderij van de vermiste vrouw en een geheime ruimte vol audio-opnamen van therapeutische sessies. Dit is duidelijk een huis met een verhaal... misschien wel een sinister verhaal!

Een hoofdrol voor de angst
Heel wat thrillerauteurs hebben talloze hoofdstukken, zo niet een half boek, nodig om de spanning op te voeren en de personages met zichzelf en elkaar te laten worstelen. In dat bedje is Freida McFadden nooit ziek! Vanop de eerste bladzijde voel je dat de angst regeert in dit plot. De bestseller die Adrienne vlak voor haar verdwijning schreef heet 'De anatomie van de angst'. Haar cliënten zijn bang voor spoken uit het verleden of imaginaire fantomen uit het heden. Adrienne zelf is bang voor intimiteit. Bovendien wordt ze opgejaagd door een dominante, manipulerende, gestoorde geest. En dan is er nog Tricia die alleen maar weg wil uit deze geheimzinnige omgeving maar helaas gegijzeld wordt door een ongenadige sneeuwstorm. 

Fictie is ook realiteit

De belangrijkste personages van deze schrijfster zijn nooit in te delen in 'goede' en 'slechte'. Omdat we onszelf graag als goed zien, roept de complexiteit, die ze op een overtuigende manier toont, ongemak op. Wij staan niet graag voor spiegels die dwars door ons en anderen heen kijken. Freida's plotspelers passen niet in een doorsnee verhaal dat ons een handvol evasieve momenten bezorgt. Vrouwen zoals Adrienne en Tricia geven aan dat het egocentrisme van mensen tot immoreel gedrag leidt. Als we met open vizier binnen en buiten de horizon kijken, dan moeten we elke dag haar gelijk erkennen!

Dat Tricia en Ethan aan het eind volkomen eerlijk zijn tegenover elkaar, wist hun zonden nog niet uit! Trouwens... nooit meer willen liegen is alleen maar het begin van een ethische levenswandel. Mensen kunnen zichzelf nooit helemaal vertrouwen. Dat heeft Freida's vader, de psychiater, haar vast een keer uitgelegd. Uit de laatste woorden van Tricia blijkt dat ook zij die les geleerd heeft!

★★★★

Wie niet genoeg krijgt van haar grensoverschrijdende karakters, mag zich verheugen op twee nieuwbakken zomeredities: 'De vrouw op zolder' (19.08) en 'De vriend' (09.05).

Afbeelding LAB-uitgevers

Bruid en bruidegom - Rona Halsall

Tot de dood ons scheidt !

'Ze zeggen dat mensen die zwarte koffie drinken
een tikje psycho zijn.'

Sinds het succes van haar eerste boek is Rona Halsall een gevestigde naam! Omwille van het originele thema, de geloofwaardigheid ervan en de verrassende ontwikkelingen kreeg 'De bigamist' veel waardering. Maar kan ze dit kunstje nog een keer herhalen in de opvolger 'Bruid en bruidegom'?

Hoe het mis ging
De pasgehuwde Nicci is de erfgename van een klein, succesvol familiebedrijf. Terwijl zij een pleaser is, heeft haar echtgenoot Ethan 'het talent om van iedere situatie iets positiefs te maken'. Tot grote tevredenheid van haar vader geven beiden het beste van zichzelf om de onderneming te laten floreren. Hun bedje lijkt gespreid... tot op een donker plattelandspad het noodlot toeslaat. Nicci verliest de controle over het stuur en rijdt een man van de weg. In de paniek die dan ontstaat pleegt het droomkoppel vluchtmisdrijf. Geluk maakt plaats voor angst, ondermijnende emoties en een knagend geweten.

Door deze ingrijpende ervaring wordt Nicci een ander mens. Ze besluit meer initiatief te nemen, meer te durven, assertiever te zijn. Dat gedrag verandert de communicatie en dus ook de relatie met haar omgeving. Het is een sneeuwbal die aan het rollen gaat en niet meer te stoppen is. Toch heeft de schrijfster een half boek nodig om vaart te ontwikkelen. Net zoals in 'De bigamist' is ze te uitleggerig. Waar in haar debuut dit minpuntje wordt weggepoetst door de hierboven genoemde kwaliteiten, biedt 'Bruid en bruidegom' onvoldoende handvaten om de lezer voortdurend geboeid te houden. 

Goed en... véél minder goed
Het beste dat dit boek te bieden heeft is de verwarring die Rona Halsall zaait in de heftige discussies tussen Nicci en Ethan. Terwijl Nicci door groeiende inzichten meer en meer aan haar man gaat twijfelen, slaagt Ethan erin om haar visie telkens te ontkrachten. Hoewel de rookgordijnen hier en daar doorzichtig zijn, balanceert de lezer lange tijd op de koord van argumenten en tegenargumenten. 

De slotfase zal alleen de actiegerichte boekenliefhebber meeslepen. Deze fase is bovendien erg breed uitgesmeerd. Van een psychologische thriller verwacht je in de eerste plaats een intelligente climax, een einde dat je confronteert met een verrassend stukje menselijke psyche en je bij het omslaan van de laatste pagina met wat denkwerk achter laat. Dat is hier helemaal niet het geval!

Dertien in een dozijn
Toch is het meest teleurstellende van deze tweede Halsall het gebrek aan originaliteit. Waar ze bij haar debuut mee scoorde, ontbreekt helemaal in 'Bruid en bruidegom'. In dit boek heeft ze een blik met clichés opengetrokken: een uit elkaar spattende geluksbubbel, een hit-and-run scène, De Schone Slaapster die wordt wakker gekust, mister charming met de dubbele agenda enz.

Is Rona Halsall hiermee afgeschreven? Dat ook weer niet. Volgende keer zal er wel kritisch gekeken worden naar de achtergrond van de personages en de setting van het geheel vooraleer kostbare leestijd wordt ingezet!

★★1/2

Maria, koningin van Schotland - Laurel A. Rockefeller

Wraak is nog geen gerechtigheid ! 

'De scheiding tussen onze koninkrijken 

is nooit erg duidelijk geweest.

Dat is ook de reden waarom we zo vaak oorlog voeren.'

Als de tiener Mary Stewart (1542-1587) vanuit Frankrijk naar Schotland terugkeert, heeft ze al een volwassen leven achter de rug. Sinds haar vijfde is ze the queen of Scots en op haar achttiende blijft ze achter als weduwe van de Franse koning Frans II. Het ligt voor de hand dat ze na zijn dood haar dynastieke ambitie op de Schotse troon richt.  

Moderne tolerantie...

Tijdens haar afwezigheid heeft het land een ander gezicht gekregen. Omdat de gewelddadige confrontaties tussen katholieken en protestanten in het voordeel van de reformisten geëindigd zijn, heeft Mary een probleem. Zij is een overtuigde katholiek! Het siert haar dat ze tegen de tijdgeest in een elegante oplossing bedenkt. Terwijl de onderdanen protestants mogen blijven, zou zij voortaan haar paapse geloof in de privé-sfeer belijden. Het handhaven van persoonlijke vrijheden maakt haar zeer geliefd. 

... of oog om oog

Toch handelt ze niet altijd op een verstandige manier. Het huwelijk met haar katholieke neef Henry Stuart bevestigt vooral zijn reputatie van rokkenjager met een kort lontje. Als haar intieme band met Davide Rizzio, secretaris en hofmusicus, een doorn in Henry's ijdel oog wordt, besluiten parlementariërs hem voor hun karretje te spannen en zo de positie van Mary te verzwakken. De weerloze Rizzio laat het leven bij een gewapende overval in het paleis. Trouwens... het intiemste deel van hun relatie was enkel gebaseerd op geruchten. Niet lang daarna wordt ook Henry omgebracht. Vermoedelijk heeft zijn echtgenote de opdracht gegeven voor deze afrekening.

Hoog spel

Koningin Mary beweegt zich ook op glad ijs als het gaat over haar dynastieke aspiraties. Nooit heeft ze een geheim gemaakt van haar claim op de Engelse troon. Haar grootmoeder was immers een Tudor en Elizabeth I had geen troonopvolger. Maar de Engelse koningin hapt niet. Misschien omdat het Huis Tudor protestants is geworden. Als bovendien blijkt dat de Schotse haar zin wil doordrijven met de hulp van een moordcomplot, wordt het hakblok in positie gebracht. Helaas weet ze op haar 44ste niet dat de Engelse kroon op haar zoon wacht...

Met zevenmijlslaarzen

Hoewel dit boekje van Laurel A. Rockefeller (62 e-bladzijden) als introductie kan dienen voor het turbulente leven van the queen of Scots, zal de geschiedenisliefhebber toch heel wat hiaten en oppervlakkigheden ontdekken. Enkele Wiki-pagina's erbij halen is geen slecht idee! Aan het eind blijft het beeld hangen van een monarch die met één been in de middeleeuwen stond en met het andere, enigszins wankel, in de moderne tijd. 

Hiermee vergeleken is het eerste deel van dit tweeluik, 'Elizabeth Tudor', inhoudelijk sterker. Toch geldt voor beide dat geschiedenis niet geschikt is voor speed dating!

★★1/2

De bonusmoeder - Inge van Prooijen

Geen bonus voor de lezer ! 

'Over sommige mensen kom je niet heen. 
Als je die verliest, word je nooit meer helemaal de oude.'

Tijdens het eerste kwart van dit boek lijkt het alsof je met de nanny op stap gaat! Natuurlijk moeten personages, hun omgeving en achtergrond worden geïntroduceerd vóór een plot zich kan ontwikkelen. Maar als het eindeloos duurt om de context van een eenvoudig verhaal te duiden, ben je niet goed bezig. Zeker niet als je de lezer meesleurt van de speeltuin naar het dierenpark en die uitjes wegspoelt met de zoveelste kop warme chocola. Dat heet verkleutering! 

Iets te modale invalshoek
Wie zijn hier de plotacteurs? De centrale figuur is Nena, die bonusmoeder is geworden van Benjamin, het driejarig zoontje van Diederik. Door de ex van haar partner, Céleste, en Cato, haar schoonmoeder, wordt ze onthaald op pesterijen en manipulatief gedrag. Mede door haar onverwerkte verleden vindt ze het moeilijk om zich staande te houden. Lukt het haar kersverse hartsvriendin Lou om een steun en toeverlaat te zijn?

Hoewel de invalshoek niet bijster origineel is, wil je de auteur de kans geven om te verrassen met de uitwerking. In essentie gaat het schrijven om de verliteraturing van een thema. Een beetje kort door de bocht gezegd: als je hoofdpersonages stranden in een huis dat ingesneeuwd geraakt, kan daar een saai maar evengoed een verbijsterend verhaal uit ontstaan. 

De creativiteit loopt mank !
Helaas moet je vaststellen dat deze thriller niet uit de verf komt! De psychologie, die de drijvende kracht is van het spannende boek, wordt onvoldoende uitgewerkt. De crisissituaties en confrontaties tussen de karakters zijn oppervlakkig en clichématig. Ook het trauma van Nena blijft eerder een element in de kantlijn dan een destabiliserende factor. In een genre waarin rolmodellen zoals Jeneva Rose, Nelle Lamarr, Freida McFadden, Charlotte Link, Shari Lapena, Jo Callaghan... en heel wat anderen je de weg wijzen, kun je geen puzzel accepteren waarin slecht uitgewerkte stukjes tot een vaag eindresultaat leiden. Dat het slotakkoord enige verrassing met zich meebrengt, kan de teleurstellende leeservaring niet rechtbreien!

Meer verbeelding, graag !

Bovendien combineert 'De bonusmoeder' het spannende met het feelgood genre. Er zijn teveel bladzijden die blijven hangen in een uitgaans- en babbelsfeertje. Deze passages voegen niets toe aan de voortgang van het plot en de bijbehorende spanningsboog. Ondanks de verzorgde taal en stijl is dit een zoutloos verhaal dat alle urgentie mist! 

Het beeld dat blijft hangen is dat van een structuur die het verhaal overschaduwt. Wil je de lezer meeslepen, dan moet je een wereld creëren die de constructie bijna onzichtbaar maakt. Lezen is een evasieve bezigheid! 

★★

Het perfecte huwelijk - Jeneva Rose

 De rechtszaak van je leven !

'Haar ogen zijn dezelfde ogen als degene 

waar ik altijd naar heb gekeken, 

maar ze kijkt me aan alsof ze me niet kent.'

In 'Het perfecte huwelijk' wordt de lezer bevraagd over wat liefde is. Vragen over de kern en de begrenzing van dit moeilijk te definiëren woord verbinden de pagina's van dit boek. Is het daarom een zwaar of zwaarmoedig verhaal? Dat ook niet. Ondanks de ernst van Jeneva Rose, hebben thrillers altijd een entertainmentgehalte!

Onvoorwaardelijke liefde?

Het echtpaar Morgan heeft een vakantiehuis op een uurtje rijden van Washington DC. Terwijl topadvocate Sarah aan haar pleidooien werkt, trekt Adam, een niet zo succesvolle schrijver, zich geregeld terug in het landelijke Virginia. Hoewel ze oprecht van elkaar houden is hun relatie een beetje scheefgegroeid. Kort gezegd: hij wil een gezin, zij vindt dat iemand de rekeningen moet betalen. Als het levenloze lichaam van zijn minnares Kelly in hun plattelandsnestje gevonden wordt, wijzen verdachtmakingen en beschuldigingen in de richting van Adam. Ondanks de emotionele schok is Sarah toch bereid om haar man te verdedigen. 

'Waarom verdedig je mij?' vraagt hij haar op het politiebureau.

'... tot de dood ons scheidt...' is haar standvastig antwoord.

Onder druk

Daarna wordt het spel ongenadig gespeeld. De politie, de openbaar aanklager, de literaire agent van Adam en de collega-advocaten op het kantoor van Sarah zijn harteloze individuen met een persoonlijke agenda. Anderzijds worden er hulptroepen aangevoerd: Anne, de onvermoeibare assistente, Matthew, de levenslange vriend en Rebecca de jonge hond die het wil maken in de journalistiek. Maar wie van de mogelijke daders vertelt de waarheid? Of preken ze allemaal voor de eigen parochie? Als Adam zich bovendien niet aan de spelregels houdt, dreigt Sarah de controle over de verdediging te verliezen. De toppleiter met de altijd strakke haarknot, het op maat gemaakte jasje en de zelfverzekerde strategie steekt nu de middelvinger op in het verkeer!  

Schrijf- en uitgeverstalent

Wie de touwtjes wel stevig in handen heeft, is Jeneva Rose. Tijdens deze spannende rollercoaster van emoties laat ze de lezer nooit los. Het plot pakt uit met vaart, urgentie en niet aflatende psychologische spanning. De tijdsdruk in combinatie met het idee van een levenslange opsluiting of zelfs de doodstraf - we zijn tenslotte in de VS - doet je naar adem happen. Deze schrijfster kan als geen ander innerlijke werelden blootleggen. Dat talent heeft alles te maken met haar krachtige, suggestieve taal die, zo nodig, kan kerven en geselen. Op elke bladzijde pakken haar zinnen je bij het nekvel!

In 'Het perfecte huwelijk' krijgen de personages klappen. Allerlei vormen van vertrouwen worden geschonden: collegialiteit, vriendschap en liefde. Maar de echte aardverschuiving zit in het slotakkoord. Dat is rauw, onbarmhartig en hartverscheurend! 

Met deze auteur heeft de bescheiden Lab-uitgeverij er, na Freida McFadden, een tweede topper bij! 

★★★★1/2

In mijn voetsporen - Sarah Meuleman

De magie van voetstappen !

'De voortdurende beweging, het ritme van mijn benen, 

het diep in de natuur zijn..., alles zorgt ervoor 

dat ik verder van huis ben dan op een doorsnee reis.' 

Waarom en op welke manier wandel je? vraagt Sarah Meuleman zich af als ze samen met haar vriend Mark het Coast to Coast pad in het noorden van Engeland afstapt. Niet alleen haar innerlijke stem maar ook de gesprekken met medewandelaars dragen bij tot het antwoord. Wil je jezelf bewijzen, je lijf kwellen en nóg een berg beklimmen? Ga je voor het doel en veel minder voor het moment? Of wil je al stappend in een weidse, lege ruimte een vraagstuk of een dilemma oplossen? 

Traditie en moderniteit

Terwijl Michael Portillo met de 19de eeuwse George Bradshaw-reisgids door de wereld trekt, gaan Sarah en Mark op weg met de in 1991 overleden fellwalker en auteur Alfred Wainwright. De route-app die op de meter nauwkeurig aangeeft waar je je voeten moet zetten, is daarbij ongewenst. Toch zwichten ze voor de 'Dracula-stem' van de satellietassistent op het ogenblik waarop ze dreigen te verdwalen. Je stelt je moeiteloos de wanklank voor in een omgeving van stilte, schoonheid en harmonie... Maar nood breekt wet!

Elke dag leggen ze met een zware rugzak en op een erg pittig parcours zo'n 25 km af. Hoewel ze kritisch nadenken over hun aanpak en beleving, drijven ze hun lichaam tot het uiterste en lassen nooit een rustdag in. Wanneer, aan het eind van de dag, de vergezichten, de 'gepofte wolkjes', de richel des doods, de verdronken dorpen, de kissing gates, het Harry Potter-kerkje en de vervloekte rollende steentjes onder de voeten, achter hen liggen, gaan ze 'omgekeerd uitwaaien' in een tikje oubollige maar knusse Bed & Breakfast. 

Bespiegelingen

Deze auteur is, naast een volhardende loper ook een erg beschouwend, zelfs piekerend mens. Als de lezer zich samen met haar spiegelt in het dagboek van de twintig jaar jongere Sarah, die de tocht bovendien zonder het comfort van outdoor kleding en andere hulpmiddelen aflegde, ziet hij een denkende vrouw die zich vaak zorgen maakt. Identiteiten veranderen niet makkelijk! 

'Het voordeel van een lange wandeltocht is dat je elk gesprek met het grootste gemak een paar duizend stappen uitstelt', concludeert de hedendaagse Sarah. Toch weet ze dat de confrontatie met Mark over hun ongeplande (niet ongewenste) zwangerschap en miskraam onvermijdelijk is. Als Mark tenslotte het initiatief neemt, lopen de emoties hoog op! Tegelijkertijd heb je de indruk dat de gedeelde en soms hardvochtige wandeluitdaging hen dichter bij elkaar heeft gebracht en brandstof leverde voor de acceptatie van deze ontredderende ervaring. 

Taalweelde !

Naast een vernieuwde versie van de Wainwright-gids, levert dit erg persoonlijke verhaal diepere gedachtegangen, innerlijke strijd en een fantastische taalrijkdom op! Het zijn altijd de woorden die de inhoud tot leven moeten wekken en het transport verzorgen tussen verbeelding en verliteraturing. Hierin is Sarah Meuleman een kei!

★★★★  

De opgraving - Marie-José Verweij

De pijprokers van Vianen ! 

'Tja, mannen en furore maken...

Dat brengt het slechtste in ons naar boven.'

Toen in 2020 bij de stadsgracht van Vianen een massagraf met Engelse soldaten uit de 18de eeuw gevonden werd, was de verbazing groot. Hoewel er in die tijd een internationale oorlog tegen Frankrijk gevoerd werd, die zich voornamelijk in de Republiek der Nederlanden afspeelde, leken deze doden niet tijdens een gevecht te zijn omgekomen. Veldhospitalen, zoals dat in Vianen, lagen immers een eindje van het front vandaan. Gezien het gebrek aan hygiëne zou het best kunnen dat er een dodelijke bacterie in het lazaret huisde... 

Gemeenschaps- of eigenbelang? 

Deze recent geschreven historische bladzijde heeft Marie-José Verweij geïnspireerd bij het uitwerken van 'De opgraving'. Voor archeologe en fysiek antropologe - gespecialiseerd in menselijk botmateriaal - Anouk is het blootleggen en bestuderen van het massagraf een professioneel cadeautje. Terwijl zij en haar collega's op een ethische manier met de bevindingen omgaan, is er een locale onderzoeker die vanuit een eerzuchtige obsessie alle moraliteit aan zijn laars lapt! Hij misbruikt het vertrouwen van andere mensen en gaat zelfs nog verder... Toch is hij niet de enige die er een verborgen agenda op na houdt met de bedoeling een slaatje te slaan uit de opgraving. 

Ter ondersteuning van het plot en het geschiedkundig inzicht van de lezer, verwerkt de schrijfster een, op research gebaseerd, fictief dagboek en enkele verzonnen brieven in haar verhaal. Dat zijn samen met de gebitsanalyses van Anouk mooie vondsten! Tanden verraden zelfs na meer dan tweehonderd jaar de gewoonten van de mens! Hoewel er spanningselementen in opgenomen zijn, is 'De opgraving' geen nagelbijtende thriller... en dat hoeft ook niet.

Stijlarmoede
Taalkundig is er wel een en ander op dit boek aan te merken. Teveel zinnen hebben een onderwerp-werkwoord-voorwerp constructie. Soms vier stuks na elkaar. Dat zorgt voor eentonigheid en een staccatoritme. Wil je verhalend schrijven, dan heb je een vloeiende stijl nodig! De korte, armoedige zinnetjes van deze auteur bezorgen je een weinig prettige leeservaring. Lezers worden graag het plot ingezogen en daar speelt én de vorm én de inhoud een rol in! 

Daarom gaan de sterren integraal naar de originele invalshoek, de grondige research en de goed uitgewerkte personages.

★★★

Fetisj - Sophie Wester

Een kernloos verhaal !

Een novelle is geen kortverhaal. Als je zo'n 100 pagina's mag vullen heb je de ruimte om je personages een achtergrond te geven, ze met elkaar te confronteren en enige ontwikkeling in je plot te verwerken. Of is dat niet vanzelfsprekend?

Grensoverschrijdend 
Het vertrekidee van 'Fetisj' zijn de foute feestjes waarop het internationale model Moniek wordt uitgenodigd. Omdat ze ook een drugsverslaving heeft, kan ze wel een extraatje gebruiken en levert daarom, zonder al te veel gewetenswroeging, minderjarige meiden aan aanwezige seksverslaafden. Als ze gechanteerd wordt, keert het lot zich tegen haar. Ze moet een eeuwenoud beeldje uit Haïti meebrengen dat 'opgeladen' (dat is de term die in het milieu van fetisjisten gebruikt wordt voor het tot leven wekken van de magische figuur) kan worden met het ultieme offer: een jonge maagd. Wanneer het gemartelde lichaam van de tiener Anneke gevonden wordt, weet Moniek dat ze medeschuldig is. 

Voor niet-ingewijden is veel onduidelijk in dit verhaal. Hoewel je kunt raden dat het om seksfetisjisten gaat, wordt het nooit duidelijk waarom deze gestoorde individuen het beeldje zo belangrijk vinden dat ze bereid zijn om te chanteren en te doden. En hoe ziet hun ritueel eruit? Wat doen ze precies met het kleinood? Zorgde het format van de novelle toch voor een gebrek aan ruimte? Die zou er zijn geweest als er wat minder aandacht was gegaan naar de heldervoelende Indo-oma die alleen een sfeerverhogend personage is. Een duistere bezweringssessie zou niet misstaan hebben in deze spannende tekst! Sterker nog: ze zou het ontbrekende brandpunt van deze novelle kunnen zijn!

Op één been kun je niet dansen
Ook het meest verknipte karakter krijgt niet de kans om langzaam uit de kast te komen. Je verandert niet van het ene op het andere moment in een psychopaat. En het einde wordt enigszins afgeraffeld. De dames Wester lijken toch in tijdnood te hebben gezeten. Jammer ook dat interessante thema's zoals het misbruiken van wetenschap door criminelen of de invloed van het irrationale denken in onze samenleving, in dit korte genre niet ontwikkeld konden worden. Kijk, daar heb je het volwassen boek voor nodig! 

★★  

Maarten Luther - Volker Leppin

Sola Scriptura ! 

'Zoals zij mij in de ban willen doen vanwege hun goddeloze ketterij, 

zo spreek ik een banvloek over hen uit in naam 

van de heilige waarheid van God.' 

Lezers van historische fictie en non fictie kruisen vaak het pad van deze man. Bij beeldenstormen, dynastieke twisten en regelrechte (burger)oorlogen staan reformisten en contrareformisten tegenover elkaar. En laten we de nazi-ideologie niet vergeten! Maar wie is deze 16de eeuwse Maarten Luther? 

Dwaling en waarheid

Nadat Maarten Luther de Augustijnerpij heeft aangetrokken (1506), maakt hij snel carrière. Daarbij is hij altijd godgeleerde én predikant, theoloog én de verspreider van de boodschap van Christus. Hij geeft lezingen, publiceert traktaten. In die beginperiode verandert hij zijn familienaam van Luder in Luther, een verwijzing naar het Griekse woord 'eleftherios' dat 'bevrijde' betekent. 

Stap voor stap neemt hij aan de hand van methodische kritiek meer afstand van de Kerk van Rome. Hij buigt zich over begrippen als boetedoening, begeerte, sacramenten, aflaten, gerechtigheid, genade, zonde enz. Voor de laatste twee grijpen reformatoren zoals hij terug op de kerkvader Augustinus die sinds de middeleeuwen de kloosterorden bezielde. Maar omdat Luther vindt dat de paus en de concilies gedwaald hebben, verwerpt hij hun gezag. Het afwijzen van kerkelijke instituties is mede geïnspireerd door de invloed van de middeleeuwse mystiek. Mystici hebben een rechtstreekse lijn met de Allerhoogste. Deze denkbeelden leveren hem populariteit op maar ook zware tegenwind van burgerlijke en religieuze autoriteiten. 

Na een reeks stoutmoedige uitspraken besluit de paus hem in de kerkban te slaan en keizer Karel V hem vogelvrij te verklaren (1521). Dat is het moment waarop de keurvorst van Saksen zijn onderdaan te hulp schiet en hem in de imposante Wartburg 'opsluit'. Tijdens dat opgelegde verblijf werkt Luther aan zijn vertaling van het Nieuwe Testament. De definitieve Lutheraanse bijbel zal in 1534 verschijnen. Teruggaan naar de bron (zie titel) zou altijd de rode draad blijven!

Een middeleeuwse denker 

Hoewel Luther tijdens de boerenrevolte de kans krijgt om zich achter deze groep armen te scharen bij wie hij geliefd is, kan hij die gelegenheid niet verzilveren. De standenmaatschappij met al zijn onrechtvaardigheid blijft hij als een natuurlijke orde zien. De boerenzoon Luther klinkt zelfs een beetje Trumpiaans als hij de opstandelingen rovers en moordzuchtigen noemt. Die fulminerende agressie uit hij evenzeer ten aanzien van de joden. Hoewel jodenhaat deel was van het gangbare discours, waren er ook in die tijd andere, tolerantere stemmen te horen. 

In combinatie met zijn dominante, om niet te zeggen arrogante, houding tegenover de humanist, filosoof en hervormingsgezinde katholieke theoloog Erasmus, leiden deze post-Wartburgjaren tot de marginalisering van Maarten Luther. 

'Als charismatische, centrale figuur verdween Luther naar de achtergrond. Voortaan zouden anderen bepalen hoe het verder ging', concludeert Volker Leppin. Omwille van zijn compromisloze houding wordt hij op afstand gehouden door collega-reformatoren en de Saksische overheid die het protestantisme omarmt maar ook een evenwicht moet vinden in haar relatie met de katholieke keizer. 

Mazzel !

Deze beknopte biografie toont een gedreven maar ook een starre man met een onbuigzame geloofsinterpretatie. Zijn waarheid is dé waarheid. Diplomatie is niet aan hem besteed. Hij heeft het geluk dat zijn era hem een troefkaart aanbiedt: de boekdrukkunst! 

Noot van de Inktkoelie:

In Antwerpen, de belangrijkste stad van die tijd, het internationale handelscentrum, was een andere workaholic aan het werk. Maar Christoffel Plantijn was veel meer dan een drukker. Hij was de allereerste uitgever, een acquirerend redacteur die nieuwe werken ontdekte, liet vertalen in zijn multilinguïstische omgeving en het eindproduct liet verspreiden via het bestaande handelsnetwerk. Wat de bijbel en andere protestantse werken betrof, moest hij clandestien opereren en gebruikte daarbij (zijn) drukkerijen in de Noordelijke Nederlanden. De Spaanse inquisitie lag altijd op de loer!

Nu zouden we hoe dan ook zeggen: Luther ging viral! 

Als je met 21ste eeuwse ogen naar deze biografie kijkt, valt het je vooral op dat godsdienst tijdens het leven van Maarten Luther (1483-1546) een halszaak was en de maatschappij in al zijn geledingen beroerde zo niet op z'n kop zette. In samenlevingen die later religie als een persoonlijke beleving gingen zien, gaat het er iets rustiger aan toe. Op een wijze manier polarisatie vermijden bezorgt de burger een gezonder slaappatroon!

★★★★

Koel water - Julienne Brouwers

Toxische smoothies ! 

'Het lijkt wel of de doden zich hebben verenigd 

om te protesteren tegen de aangekondigde bezuinigingen.'

Waar veel geld omgaat, kan zwaar gefraudeerd worden! En heel wat mensen zijn omkoopbaar. Van beide mogelijkheden heeft vastgoedbaas Hugo du Bois handig gebruik gemaakt. Als hij na een personeelsfeestje plots overlijdt blijkt dat de flamboyante Hugo de menselijke psyche toch enigszins onderschat heeft. Iemand voelde blijkbaar zoveel wrok tegenover hem, dat hij moest sterven. Moeten de mogelijke daders binnen of buiten het bedrijf gezocht worden? En hebben ze een professioneel of persoonlijk motief? Over die vragen moeten forensisch rechercheur Amber en tactisch speurder John zich buigen. Maar ook minnares Louise is gebrand op het vinden van de moordenaar!

Kwaliteiten

Met de introductie van het personage Amber krijgt forensische kennis aardig wat ruimte in dit boek. Bijna altijd zijn de weetjes, zoals b.v. over het isotopenonderzoek, toxicologie of het niet-geautoriseerd verkrijgen van DNA, interessant. Bij dat laatste is natuurlijk ook haar collega John betrokken. Samen vormen ze een duo dat steeds beter samenwerkt. 

In deze thrillerachtige detective zit meer dan voldoende kundigheid. De manier waarop Louise heen en weer wordt geslingerd tussen het al dan niet kunnen vertrouwen van haar collega's of andere karakters, zorgt voor ondermijnende spanning bij haar en prettige onrust bij de lezer. Hoewel het plot wat compactheid en urgentie mist, slaagt Julienne Brouwers erin om een gedoseerd, logisch, goed gestoffeerd en onderhoudend verhaal neer te zetten. 

Wil je 'Koel water' kunnen waarderen, dan moet je het puzzelwerk belangrijker vinden dan nagelbijtende opwinding. Toch zal iedereen kunnen genieten van de ontdekking dat je 'koel water' ook aan elkaar kunt schrijven en daar een heerlijk moordwapen van kunt maken! Een originele vondst! 

Eigen weg

Opvallend is dat deze schrijfster haar werk in eigen beheer uitgeeft en toch, naar eigen zeggen, al zo'n 80.000 lezers en luisteraars bereikt heeft. Kun je dan succesvol zijn zonder het promotienetwerk van een professionele uitgeverij?? Toch lijkt de inbreng van een topredacteur altijd van aanzienlijke toegevoegde waarde. Hoe dan ook, John mag nog eens terugkomen... op voorwaarde dat hij zijn nukken wat beter onder controle krijgt!

★★★1/2